Ekonomi çoğu zaman “devletin işi” gibi görülür; oysa ekonomiyi gerçek hayatta şekillendiren milyonlarca bireysel karardır. Harcamalarımız, tasarruflarımız, borçlanma biçimimiz ve yatırım tercihlerimiz, makro dengelerin küçük tuğlalarıdır. Bu yüzden finansal okuryazarlık, modern çağda bir lüks değil, temel bir yaşam becerisidir.
Finansal okuryazarlık; geliri yönetebilme, bütçe yapabilme, borcu doğru kullanabilme, tasarruf ve yatırım araçlarını anlayabilme yeteneğidir. Bir kişi bütçe yapmayı bilmezse, gelir artsa bile para birikmez. Çünkü harcama davranışı gelirle birlikte büyür. Oysa temel finansal disiplin, önce “zorunlu–isteğe bağlı harcama” ayrımını yapmaktır. Bu ayrım, tasarruf alanı açar.
Borç yönetimi finansal okuryazarlığın kritik parçasıdır. Kredi kartı veya tüketici kredisi yanlış kullanıldığında gelir gelecekte tüketilmiş olur. Doğru kullanıldığında ise hayatı kolaylaştıran bir araçtır. Burada ölçü, borcun gelirle uyumlu seviyede olması ve geri ödeme planının gerçekçi kurulmasıdır. “Asgari öderim, sonra toparlarım” döngüsü ise finansal kırılganlığı büyütür.
Yatırım tarafı da okuryazarlıkla ilgilidir. Yatırım, sadece “para kazanma” değil, birikimi enflasyona karşı koruma meselesidir. İnsan risk–getiri ilişkisini anlamadan yatırım yaparsa ya aşırı risk alır ya da tamamen korunmasız kalır. Temel kural, yatırımın kişinin hedefi ve risk toleransına göre seçilmesidir; popüler dalgaya göre değil.
Finansal okuryazarlık toplum düzeyinde arttıkça ekonomi daha sağlam hale gelir. Çünkü bilinçli bireyler aşırı borçlanmaz, spekülatif paniklere kapılmaz, tasarruf oranını yükseltir. Bu da ülkenin finansal istikrarını güçlendirir.
Özetle finansal okuryazarlık, ekonomiyle kurduğumuz ilişkinin kalitesidir. Ekonomi sadece yukarıdan yönetilen bir sistem değil; bireylerin günlük kararlarıyla şekillenen bir yaşam alanıdır.